Εξαιρετικά δύσκολο προδιαγράφεται και το 2021 για τον κλάδο του τουρισμού, παρά το κλίμα αισιοδοξίας που είχε καλλιεργηθεί το περασμένο φθινόπωρο, εν αναμονή των εμβολίων κατά της covid-19. Οι ιδιοκτήτες ξενοδοχείων βάζουν όλο και πιο χαμηλά τον πήχη και ζητούν μέτρα διαρκούς στήριξης από την κυβέρνηση, με τις επιχειρήσεις που είχαν κάνει πρόσφατα επενδύσεις να αντιμετωπίζουν σοβαρό κίνδυνο αυτή τη χρονιά. Από τη μεριά τους οι εργαζόμενοι του κλάδου, που στη συντριπτική πλειοψηφία τους δεν εργάζονται, προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα με το μηνιαίο επίδομα των 534 ευρώ ή αναζητούν την τύχη τους σε άλλα επαγγέλματα.
Η εικόνα αυτή την περίοδο είναι ότι αρκετά από τα ξενοδοχεία 12μηνης διάρκειας υπολειτουργούν απασχολώντας ένα πολύ μικρό αριθμό εργαζομένων, βγάζοντας σε ένα βαθμό τα λειτουργικά τους έξοδα.
«Πέρυσι έγινε περίπου το 20% του τζίρου του 2019. Πριν τρεις μήνες λέγαμε ότι το 2021 θα μπορούσαμε να πιάσουμε το 60%. Τώρα όμως, αν απλά διπλασιάσουμε τα περσινά νούμερα θα είμαστε πολύ ευχαριστημένοι», λέει στο tvxs.gr επαγγελματίας του τουρισμού με καλή εικόνα της ελληνικής και της διεθνούς αγοράς. Οι ξενοδόχοι πάλι, φαίνεται να βλέπουν το ποτήρι ακόμα πιο άδειο.
«Μπορεί τελικά ο στόχος να είναι να πιάσουμε τον τζίρο του 2020. Όσο δεν προχωρά ο εμβολιασμός, οι πτήσεις δεν έχουν κλείσει, για τις ελάχιστες κρατήσεις που υπάρχουν δεν έχει δοθεί προκαταβολή κι άρα προς το παρόν δεν μπορούν να υπολογίζονται. Είναι παρά πολύ εύθραυστο το τοπίο», δηλώνει στο tvxs.gr ο Ευγένιος Βασιλικός, αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ) και γενικός γραμματέας της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών - Αττικής & Αργοσαρωνικού.
Ο κ. Βασιλικός μας εξηγεί ότι τα πράγματα είναι χειρότερα για τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, που βρίσκονται κυρίως στις πόλεις. «Είναι τα πρώτα που χτυπήθηκαν από τα μέσα Φεβρουαρίου του 2020, κλείνουμε ένα χρόνο μεγάλης πτώσης. Πολλά ξενοδοχεία στη συνέχεια άνοιξαν, είδαν ότι δεν υπήρχε νόημα και τελικά ξαναέκλεισαν. Άλλα σε λίγες ημέρες θα έχουν ένα χρόνο κλειστά».
Από το ρεπορτάζ προκύπτει ότι πιο ευάλωτες στην κρίση της πανδημίας είναι οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που έχουν μεγάλο δανεισμό. Είτε λόγω κακής διαχείρισης, είτε επειδή τα τελευταία χρόνια προχώρησαν σε επενδύσεις και η πανδημία τις βρήκε στην αρχή της απόσβεσης. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τις εντελώς νέες επιχειρήσεις που άνοιξαν το 2018 ή το 2019, λαμβάνοντας δανεισμό από τις τράπεζες. «Όσοι δεν έχουν ανοίγματα μπορούν να αντέξουν σχετικά εύκολα. Μην ξεχνάμε ότι 2017, 2018, 2019 ήταν χρυσές χρονιές. Όσοι επιχειρηματίες έκαναν καλή διαχείριση, μπορούν να μείνουν ζωντανοί αναμένοντας την ανάκαμψη», λέει ο συνομιλητής μας, επαγγελματίας του τουρισμού.
Αρκετές από τις ευάλωτες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις φαίνεται πως βρίσκονται στην Αττική. «Τα ξενοδοχεία της Αττικής προέρχονται από μια δεκαετή κρίση. Παρά τα χρόνια αιτήματά μας, οι υποδομές στην Αττική δεν άλλαξαν ώστε να μπορούμε να υποδεχόμαστε τουρίστες επί 12 μήνες. Ταυτόχρονα έγινε μια έκρηξη επενδύσεων που αύξησε τον ανταγωνισμό και φυσικά είχαμε απέναντί μας την οικονομία του διαμοιρασμού (σ.σ βραχυχρόνιες μισθώσεις μέσα από πλατφόρμες τύπου Airbnb) που δεν αντιμετωπίστηκε δίκαια. Η προσφορά αυξήθηκε περισσότερο από τη ζήτηση, οπότε η πίτα μοιράστηκε σε πολλά μικρότερα κομμάτια. Ως εκ τούτου, θα έλεγα ότι οι χρονιές πριν την πανδημία ήταν καλές αλλά όχι τόσο καλές που να επιτρέψουν στα ξενοδοχεία της Αττικής να περάσουν σχετικά ανώδυνα τη σημερινή κρίση», υποστηρίζει ο Ευγένιος Βασιλικός.
Σε αυτό το πλαίσιο, πέρα από τις επιστρεπτέες προκαταβολές ο ΠΟΞ ζητά από την κυβέρνηση τα εξής:
- Ενίσχυση της ρευστότητας των επιχειρήσεων με όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία αλλά και με νέα προγράμματα που θα προκύψουν από την αξιοποίηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του νέου ΕΣΠΑ.
- Στήριξη της απασχόλησης με κομβικό σημείο την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών που, σύμφωνα με τους επιχειρηματίες, είναι ιδιαίτερα υψηλές.
- Ένα σχέδιο ρυθμίσεων οφειλών προς το Δημόσιο και επιμήκυνση των δανειακών υποχρεώσεων προς τις τράπεζες. Οι ξενοδόχοι ζητούν από τις τράπεζες «να επιδείξουν την ευθύνη τους και να συμβάλλουν θετικά στην υπέρβαση της κρίσης που δημιουργεί η πανδημία».
ΟΤΑ και ξενοδόχοι Κρήτης: Ανακοινώστε τους κανόνες εισόδου στη χώρα
Οι παράγοντες του τουρισμού στην Κρήτη φαίνεται να υιοθετούν ένα άλλο μοντέλο προώθησης των θέσεων - αιτημάτων τους. Μετά από συνάντηση με τους δημάρχους των τουριστικών περιοχών του Αγίου Νικολάου, του Μαλεβιζίου, του Πλατανιά, του Ρεθύμνου και της Χερσονήσου αλλά και τον περιφερειάρχη Κρήτης Σταύρο Αρναουτάκη, κατέληξαν σε ένα κοινό ανακοινωθέν, τα βασικότερα σημεία του οποίου είναι τα εξής:
Κοινοποίηση παντού, σε χώρες, προορισμούς και ΜΜΕ, για τους κανόνες υπό τους οποίους θα ανοίξει η χώρα μας τον Τουρισμό.
Άνοιγμα προς όλες τις χώρες και εθνικότητες, ακόμη και υπό
συγκεκριμένες προϋποθέσεις (Αρνητικά Τεστ, PLF κ.λπ.) ανάλογα με την
πορεία της πανδημίας και το χρονικό διάστημα.
Συγκεκριμενοποίηση των πρωτοκόλλων που θα ισχύσουν, στην βάση των ήδη υπαρχόντων και με επανεξέταση άδικων στη βάση τους Μέτρων, το συντομότερο, ώστε να διευκολυνθούν άπαντες, στην προετοιμασία και εκπαίδευση των εμπλεκομένων του Τουρισμού.
Άνοιγμα του Συνεδριακού Τουρισμού έστω με
πρωτόκολλα ανάλογα με την πορεία της πανδημίας και το χρονικό διάστημα.
Ιδιαίτερα τα ιατρικά συνέδρια για παράδειγμα, τα οποία μπορούν να
ανοίξουν αφού έχουν εμβολιαστεί οι υγειονομικοί.
Συνέχιση της
υποστήριξης των εταιρειών του Τουρισμού και των εργαζομένων μέχρι να
ομαλοποιηθεί η κατάσταση (επιβάλλεται και το άνοιγμα του πλαφόν της
επιστρεπτέας προκαταβολής).
Εμβολιασμός των ανθρώπων του Τουρισμού πριν από την έναρξη της σεζόν ώστε να αποκατασταθεί το αναγκαίο επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ αυτών και των επισκεπτών μας.
Χρησιμοποίηση των RAPID TEST. Κατά προτίμηση πριν το ταξίδι, για να αποφευχθούν – όσο είναι δυνατόν – οι αυστηρές διαδικασίες και οι περιορισμοί.
Ρωτήσαμε τον κο. Βασιλικό αν οι ξενοδόχοι της Αθήνας θα μπορούσαν να έρθουν σε κάποια παρόμοια συνεννόηση με τον κο. Πατούλη ή αν συμφωνούν με τα αιτήματα των παραγόντων της Κρήτης. «Για να είναι πραγματικά αποτελεσματική μια πολιτική για τον τουρισμό σε καιρό πανδημίας, πρέπει η πολιτική αυτή να είναι κοινή για όλες τις χώρες της ΕΕ. Θα ήταν εξαιρετικό αν όλοι οι Ευρωπαίοι πολίτες αντιμετωπίζονταν με τον ίδιο τρόπο. Να γνωρίζουν τί θα πρέπει να κάνουν για να μπουν στην Ελλάδα αλλά και τί προβλέπεται για την επιστροφή στη χώρα τους. Ρόλο επίσης θα παίξει και σε ποιο βαθμό κάποιες μεγάλες χώρες θα προσπαθήσουν να ενθαρρύνουν τον εσωτερικό τους τουρισμό», απάντησε ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Ξενοδόχων Αθηνών - Αττικής & Αργοσαρωνικού.
Οι περισσότεροι εργαζόμενοι «στα αζήτητα»
Τα πρώτα θύματα αυτής της τεράστιας κάμψης του τουριστικού κλάδου είναι φυσικά οι εργαζόμενοι. Κάποιοι ελάχιστοι εργάζονται στα ξενοδοχεία που υπολειτουργούν. Επικοινωνήσαμε με τον Νϊκο Παπαγεωργίου, μέλος της διοίκησης της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Εργαζομένων στον Επισιτισμό-Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) για να μάθουμε σε τί κατάσταση βρίσκονται οι υπόλοιποι.
«Ορισμένοι είναι σε αναστολή και λαμβάνουν το επίδομα των 534 ευρώ αλλά θα έλεγα ότι δεν είναι η πλειοψηφία. Περισσότεροι είναι οι εργαζόμενοι που απασχολούνταν σε ξενοδοχεία με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή μέσω γραφείων ενοικίασης εργαζομένων. Αυτοί οι τελευταίοι εδώ και μήνες δεν έχουν κανένα εισόδημα, είναι «στα αζήτητα» μας είπε και συμπλήρωσε: «Για παράδειγμα, σε μεγάλο κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας από τις 63 καμαριέρες μόνο οι 16 είναι με σύμβαση αορίστου χρόνου, οι υπόλοιπες είναι μέσω εργολάβων κι άρα τώρα έχουν μείνει χωρίς δουλειά και χωρίς καμία βοήθεια».
Ρωτήσαμε τον κο. Παπαγεωργίου αν η Ομοσπονδία έχει επικοινωνία με αυτούς τους ανθρώπους, αν γνωρίζει πώς βιοπορίζονται. «Αρκετοί έχουν αναζητήσει εργασία στον κλάδο των τροφίμων ή στις διανομές φαγητού, όπου υπήρχε μια σχετική ζήτηση. Όμως και αυτοί οι κλάδοι έχουν τα όριά τους, δεν μπορούν να απορροφήσουν τον τεράστιο αριθμό εργαζομένων που δούλευε στα ξενοδοχεία τα προηγούμενα χρόνια. Πολλοί από αυτούς τους εργαζόμενους βρίσκονται στα όρια της εξαθλίωσης».
Διαφορετική είναι η κατάσταση για τους εργαζόμενους στα εποχιακά ξενοδοχεία. Κάθε χρόνο εργάζονταν από το Μάρτιο ή Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο, ύστερα έπαιρναν επίδομα ανεργίας για τρεις μήνες κι ύστερα πάλι δουλειά. Με την πανδημία όμως αυτός ο κύκλος έσπασε.
«Μέχρι τον Οκτώβριο όσοι εποχικοί εργαζόμενοι δε δούλευαν ήταν σε αναστολή και λάμβαναν τα 534 ευρώ μηνιαίως. Νοέμβριο, Δεκέμβριο και Ιανουάριο οι περισσότεροι έλαβαν το επίδομα ανεργίας, για το οποίο υπάρχει εξαγγελία για παράταση δύο μηνών.
Ωστόσο, όπως μας εξήγησε ο κ. Παπαγεωργίου, δεν έχουν λάβει όλοι οι εργαζόμενοι το επίδομα ανεργίας γι’ αυτούς τους τρεις μήνες. «Το Δημόσιο εμφανίζεται να μην έχει καταβάλει τις ασφαλιστικές εισφορές εποχικών αλλά και δωδεκάμηνων εργαζομένων, με αποτέλεσμα ο ΕΦΚΑ να μην πιστοποιεί στον ΟΑΕΔ ότι οι εργαζόμενοι αυτοί έχουν τον ελάχιστο αριθμό ενσήμων (50) για να δικαιούνται το επίδομα ανεργίας. Έχουμε απευθύνει σχετικό ερώτημα στον ΕΦΚΑ για να το επιβεβαιώσουμε».
Κι αυτά ακούγονται μεγάλα προβλήματα, το μέλος της ΠΟΕΕΤ θεωρεί πως το μεγαλύτερο είναι η έλλειψη προοπτικής για εργασία μέσα στο 2021. «Και τη φετινή χρονιά δε θα υπάρχει δουλειά για τους περισσότερους από αυτούς τους εργαζόμενους. Φαίνεται ότι το πρώτο εξάμηνο για τον τουρισμό είναι χαμένη υπόθεση. Αν στο δεύτερο εξάμηνο έχουμε τους μισούς τουρίστες απ’ όσους είχαμε το ‘19, καταλαβαίνετε ότι δεν αρκεί για να δουλέψει ούτε το ένα τρίτο των εργαζομένων του κλάδου. Κι όταν τελειώσουν οι αναστολές, θα αντικατασταθούν από απολύσεις».
Κωνσταντίνος Λάππας