Το είχαν ζήσει στην κατοχή οι πατεράδες και οι παππούδες μας. Η κυκλοφορία απαγορευόταν με τη δύση του ήλιου και έπρεπε να υπάρχει αναγκαστική συσκότιση προς αποφυγή έκνομων ενεργειών. Από αφηγήσεις προκύπτει ότι ήταν μια εμπειρία τρομακτική και φορτισμένη με τεράστια αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα.
Τώρα τα πράγματα είναι πιο εύκολα. Απλώς δεν μπορούμε να βγούμε από το σπίτι μας μετά τις εννιά, εκτός αν πρόκειται για δουλειά, λόγους υγείας και βόλτα με το κατοικίδιο στη γειτονιά, όχι μακριά. Ούτε αν κάποιος χρειάζεται βοήθεια δεν μπορούμε να τον συντρέξουμε - ένας ηλικιωμένος που ζει μόνος, άτομα με αναπηρία, άνθρωποι με ψυχιατρικά προβλήματα, κάποιος που έπαθε ατύχημα μέσα στο σπίτι, μία μητέρα που μεγαλώνει μόνη το παιδί της και κατέρρευσε από την πίεση, ένας άνεργος που δεν αντέχει άλλο.
Οι άνθρωποι που ασκούνται συστηματικά και δεν μπορούν να το κάνουν μέσα στην ημέρα χάνουν την εσωτερική τους ισορροπία αν χάσουν αυτή τη δυνατότητα. Τους αφαιρείται η αυτοηρεμιστική τους λειτουργία. Αλλά και όσοι άρχισαν να περπατούν το βράδυ τώρα με το lockdown, επειδή αυτή είναι η διέξοδός τους, η στιγμή της ονειροπόλησής τους, η άμυνά τους απέναντι στον εγκλεισμό, το βίωμα της ελευθερίας τους, χάνουν μια μοναδική δυνατότητα εκτόνωσης, χαράς και συχνά αναστοχασμού.
Το βράδυ οι δρόμοι είναι άδειοι. Το επιχείρημα ότι κάποιοι πηγαίνουν και συνωστίζονται σε άλλα σπίτια είναι ελάχιστα πειστικό. Είναι βαθιά άδικο και δεν βγάζει νόημα, ακόμη και αν υπάρχουν κάποιες τέτοιες ανεύθυνες συμπεριφορές συνάθροισης σε σπίτια (μέσω του κωδικού της σωματικής άσκησης), να προκαλούν συλλογικά αντίποινα.
Απαγορεύεται το ψάρεμα στους νησιώτες, το κυνήγι στους βουνίσιους και στη γιαγιά να πάει στην πλατεία του χωριού χωρίς sms. Είναι μέτρα παράλογα, ασυνάρτητα, ενδεικτικά πανικού, απάνθρωπα.
Οι έρευνες δείχνουν, σε εθνικό και σε διεθνές επίπεδο, ότι αυξάνονται η κατάθλιψη, οι αγχώδεις διαταραχές, ο θυμός, το βίωμα μοναξιάς, το στρες και η ενδοοικογενειακή βία. Οι ειδικοί λένε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αυτοκτονικότητα των εφήβων, στη χρήση ουσιών και αλκοόλ.
Στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων που συμβουλεύει την κυβέρνηση θα έπρεπε να μετέχουν ειδικοί ψυχικής υγείας με εμπειρία στη δημόσια υγεία. Είναι αδιανόητο ότι δεν υπάρχει καμία μέριμνα για την προστασία της ψυχικής υγείας, εκτός από τις υπάρχουσες ελλιπείς και υπερφορτωμένες υπηρεσίες και την τηλεφωνική γραμμή 10306 που ούτε κατ ελάχιστον δεν μπορεί να απαντήσει στις αυξημένες ανάγκες ψυχοκοινωνικής υποστήριξης. Και είναι απαράδεκτο ότι παίρνονται αποφάσεις για μέτρα χωρίς καθόλου να ληφθεί υπ όψιν η διάσταση της επίδρασής τους στον ψυχισμό.
Η πρώτη πληθυσμιακή ομάδα που πρέπει επειγόντως να υποστηριχθεί είναι οι λειτουργεί του εθνικού συστήματος υγείας. Εχουν εξουθενωθεί. πολλοί από αυτούς έχουν προσβληθεί από τον νέο ιό, βρίσκονται σε μόνιμη καραντίνα από τις ίδιες τις οικογένειές τους, δεν έχουν πάρει γενναίες αυξήσεις, σαν ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης της τεράστιας προσφοράς τους.
Αν συνεχίσουμε έτσι, η επόμενη πανδημία θα είναι πανδημία ψυχικής υγείας. Και γι αυτή δεν θα υπάρχει εμβόλιο.
Nov 14, 2020
Φωτο: Dimitris Katsaras