Ρόδος: Η χούντα και η άναρχη τουριστική ανάπτυξη

Ζιζή Σαλίμπα - Δρ. Οικονομολόγος-Ιστορικός -

 

Το νησί γνωρίζει άνθηση πριν από το 1959 και γίνεται πρώτος τουριστικός προορισμός αφού συγκεντρώνει πλήθος ελκυστικών στοιχείων και έχει την αμέριστη προβολή και χρηματοδότηση του καθεστώτος ● Οι ξενοδοχειακές μονάδες πολλαπλασιάζονται στη Ρόδο -από 40 ξενοδοχεία με 3.115 κρεβάτια που λειτουργούσαν κατά το 1963 γίνονται 177 με 20.205 κρεβάτια το 1973.

«Βούλιαξαν» το Πάσχα τα κυκλαδονήσια. Με βαπόρια της γραμμής, κρουαζιερόπλοια, κότερα και αεροπλάνα οι τουρίστες, σαν νομάδες, εξακολουθούν να τα προτιμούν εγκαταλείποντας «άκαρδα» άλλους δημοφιλείς προορισμούς όπως η Ρόδος, η Υδρα, η Μύκονος και η Κέρκυρα.

Πάντως, από το παράδειγμα της Ρόδου, μπορούμε να αντλήσουμε διδάγματα σχετικά με την ανάπτυξη της τουριστικής πολιτικής στη χώρα μας, όπως και για τα γούστα και τις προτιμήσεις των τουριστών που αλλάζουν συνεχώς.

Το νησί της Ρόδου από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1950 αποτελεί τον πρώτο τουριστικό προορισμό της Ελλάδας και συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων σε όλη την Ευρώπη.

Στα χρόνια της δικτατορίας η ανάπτυξη του τουρισμού αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς η κυβέρνηση της χούντας αποβλέπει στην αύξηση του συναλλάγματος, που κατέχει τη μερίδα του λέοντος στο τουριστικό εισόδημα.

Η Ρόδος γίνεται ο πρώτος τουριστικός προορισμός και για έναν επιπλέον λόγο: είναι μακριά από την Αθήνα, μακριά από τη Γυάρο, από τα ξερονήσια και τις φυλακές όπου εκτοπίζονται οι αντιστασιακοί. Οι ρυθμοί του νησιού φαίνονται αδιατάρακτοι.

Ένας Σκανδιναβός δημοσιογράφος, από αυτούς που καλεί η κυβέρνηση και τους πληρώνει τα εισιτήρια και όλα τα έξοδα διαμονής περιγράφει: «Η νήσος Ρόδος είναι μακράν από τας Αθήνας. Οι Ρόδιοι ζουν ήσυχα, κάθονται τα βράδυα στα καφενεία και πίνουν το ούζο των. Οι τουρίσται επίσης δεν ενδιαφέρονται ποιος είναι εξουσία εις τας Αθήνας. Ξαπλώνουν εις τας πλαζ και παίζουν με τα γαλανά νερά».

Η Μελίνα βάλλει από τη Σκανδιναβική τηλεόραση εναντίον της χούντας με το σύνθημα «Μην πάτε στη Ρόδο». Ο Στυλιανός Παττακός, υπουργός των Εσωτερικών, δύο μήνες μετά την επιβολή της δικτατορίας επισκέπτεται τη Ρόδο και δηλώνει με τη σειρά του: «Θέλομεν να έρχονται οι καλοί. Οσοι ήθελον φασαρίαν εις την Ελλάδα, καλύτερα να μην έρχονται»

Η Ρόδος συγκεντρώνει όλους τους όρους για ευνοϊκή τουριστική ανάπτυξη.

Σημαντική γεωγραφική θέση. Οι πολιτικές ταραχές και τα πολεμικά γεγονότα στην Κύπρο και τη Μέση Ανατολή αντί να μειώνουν την τουριστική κίνηση της Ρόδου την αυξάνουν. Ο τουρισμός των πληρωμάτων του 6ου στόλου είναι δημοφιλής στο νησί. Ηδη από το 1959 οι δαπάνες των πληρωμάτων του στόλου είναι σημαντικές, ανέρχονται σε 13.297.500 δρχ. και είναι τρίτες στη σειρά μετά από τις δαπάνες των Ελλήνων τουριστών 31.258.000 δρχ. και των Αμερικανών τουριστών 14.437.300 δρχ. Οι εφημερίδες ανακοινώνουν πανηγυρικά τις αφίξεις των πληρωμάτων του στόλου, που κάθονται τρεις -τέσσερις μέρες για ξεκούραση και ψυχαγωγία στο νησί και φυσικά ξοδεύουν.

Οι Σουηδοί, που αποτελούσαν την πλειονότητα των δυνάμεων του ΟΗΕ στην Κύπρο, επιλέγουν τη Ρόδο για τις διακοπές τους, γεγονός που την καθιστά πόλο έλξης και για πολλούς από τους πελάτες των σουηδικών ταξιδιωτικών γραφείων.

Η Σουηδική Επιτροπή για την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα με τους Ελληνες της Σουηδίας, ως πράξη αντίστασης, κηρύσσει τουριστικό μποϊκοτάζ από την 1η Ιουλίου 1967 και κυκλοφορεί και feuilles volantes:

«Σε όσους αποφάσισαν να επισκεφθούν την όμορφη πατρίδα μας, θέλουμε να απευθύνουμε την παράκληση να μην ξεχάσουν να επισκεφτούν τα νησιά Γυάρο και Λέρο ώστε να φέρουν μαζί τους την Ελλάδα του Παττακού. Μην τρομοκρατηθείτε αν ακούσετε ουρλιαχτά: ουρλιάζει, ίσως, κάποιος που του βγάζουνε τα νύχια ή του βάζουν βελόνες κάτω από τα νύχια. Εάν ακούσετε δυνατούς θορύβους από κινητήρες, είναι γιατί κάποιος υποβάλλεται στο μαρτύριο της φάλαγγας. Εάν ακούσετε τη μουσική του Ζορμπά, γιατί να μη συναντήσετε τον ίδιο τον συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη; Θα σας διηγηθεί ο ίδιος γιατί η ζωή του κινδυνεύει. Μη χάσετε, επίσης, την ευκαιρία να δείτε τον Αλέκο Παναγούλη, συνομιλήστε για λίγο μαζί του για τον ήλιο που δεν τον έχει δει τους τελευταίους πέντε μήνες και προσπαθήστε να τον παρηγορήσετε για τα περικομμένα χέρια του. Μην ξεχάσετε να του πείτε ότι τόσο αυτός όσο και πολλοί άλλοι που αγωνίζονται για την ελευθερία είναι ήρωες σε όλο τον ελεύθερο κόσμο και ανάμεσα στους έλληνες του εξωτερικού. Τέλος μην ξεχάσετε να έχετε μαζί σας πολλά χρήματα. Η χούντα τα χρειάζεται για να χτίσει καινούργιες φυλακές και για να ερευνήσει καινούργιες περισσότερο εκλεπτυσμένες μεθόδους βασανισμού».

Η Ρόδος είναι το σταυροδρόμι μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Οι ελληνικές και ξένες τουριστικές εταιρείες στα προγράμματα των περιηγήσεών τους στη Μεσόγειο οπωσδήποτε περιλαμβάνουν τη Ρόδο. Σε έναν μόνο μήνα, τον Ιούλιο του 1967, έχουμε 107 αφίξεις κρουαζιερόπλοιων.

Η Ρόδος διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο με πολλές απευθείας αφίξεις αεροπορικών εταιρειών και charters. Το δίκτυο θαλάσσιων συγκοινωνιών είναι πολύ καλά οργανωμένο, γιατί συνδέει το νησί με τους περισσότερους τουριστικούς προορισμούς των Κυκλάδων και με το λιμάνι του Πειραιά.

Το παλιό αεροδρόμιο της Ρόδου

Ενα από τα σημαντικά θέματα του τουρισμού είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επέκταση της τουριστικής περιόδου. Η τουριστική περίοδος στην Ελλάδα διαρκεί επτά μήνες, από τον Απρίλη μέχρι τον Οκτώβριο, ενώ η μέση διάρκεια παραμονής από το 1967 έως και το 1973 είναι περίπου 12 ημέρες. Το κλίμα της Ρόδου με ήπιο χειμώνα και δροσερό καλοκαίρι δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη του τουρισμού καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Η δικτατορία, προκειμένου να προσελκύσει επισκέπτες για όλο τον χρόνο και για τον χειμώνα, διοργανώνει διάφορες εκδηλώσεις, αγώνες ιστιοπλοΐας, ράλι, που απευθύνονται τόσο στα εκλεκτά μέλη του τζετ-σετ και που συμμετέχουν μπεσεμπεζέδες-γόνοι εφοπλιστικών οικογενειών, εορτές με συγκροτήματα ελαφράς ελληνικής μουσικής και ορχήστρες εξ Αθηνών, ενώ το Καζίνο προσδίδει μια κοσμοπολίτικη νότα στο νησί.

Ενας ισχυρός πυρήνας που απαρτίζεται από τον ΕΟΤ και κυρίως από τον γενικό γραμματέα Μιχάλη Μπαλόπουλο, την Ολυμπιακή Αεροπορία, τον νομάρχη, το διευθυντικό δυναμικό του Grand Hotel και την Ενωση Ξενοδόχων καταβάλλει κάθε προσπάθεια για τη ροή τουριστών στο νησί. Τον χειμώνα καλούν ταξιδιωτικούς πράκτορες από την Αμερική, τον Καναδά, τις σκανδιναβικές χώρες, την Αγγλία, την Ολλανδία, τους πάνε στους αρχαιολογικούς χώρους, στα ξενοδοχεία και το βράδυ στις ταβέρνες και στα μπουζούκια, σπάνε πιάτα, χορεύουν συρτάκι και ζεϊμπέκικο.

Στις αρχές Φεβρουαρίου το πρώτο charter προσγειώνεται στο νησί. Προσφέρονται αναμνηστικά δώρα, καλλιτεχνικό λεύκωμα και τοπική σαμπάνια. Η σαμπάνια Cair με τις πολυδάπανες διαφημίσεις ρέει άφθονη. Συμβάλλει πολύ στην εικόνα της Ρόδου, του κοσμοπολίτικου νησιού, με τη χλιδή, τον πλούτο και την εικοσιτετράωρη διασκέδαση: από την παραλία, απεριτίφ στα μπαρ των ξενοδοχείων, ψάρι και όστρακα στα εστιατόρια, μπουζούκια και νάιτ κλαμπ τη νύχτα.

Παράλληλα η Ρόδος παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον ως κοιτίδα πολιτισμού με σημαντικά μνημεία. Ευτυχώς για το καθεστώς της δικτατορίας, κατά τη διάρκεια της ιταλικής κατοχής είχαν γίνει πολλά δημόσια έργα και εργασίες αναστήλωσης, έτσι δεν χρειαζόταν να δαπανηθούν χρήματα για τη διάσωση της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Η αύξηση του τουρισμού στη Ρόδο παρουσιάζει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην οικονομία, εκτός του εργατοϋπαλληλικού δυναμικού των ξενοδοχειακών εκμεταλλεύσεων ανθούν τα τουριστικά γραφεία, οι βιομηχανίες και οι μικρές βιοτεχνίες, η χρυσοχοΐα, η αγγειοπλαστική, η κεντητική και η ταπητουργία.

Επίσης λόγω της ανέγερσης νέων ξενοδοχειακών μονάδων παρατηρείται αύξηση των οικοδομικών εργασιών. Το 35% του εργατικού δυναμικού της Ρόδου αμείβεται άμεσα ή έμμεσα από τον τουρισμό.

Ο εσωτερικός τουρισμός αυξάνεται κατά τη διάρκεια της επταετίας, δημιουργεί ανακατανομή του εισοδήματος και αμβλύνει τις εισοδηματικές ανισότητες ανάμεσα στους κατοίκους των αστικών κέντρων και της υπαίθρου. Ας σημειωθεί ότι η χούντα αύξησε τους μισθούς και τα εισοδήματα των Ελλήνων εξαιτίας της διεύρυνσης του φαινομένου της «αντιπαροχής».

Οι Ελληνες ταξιδεύουν στις εορτές και τις αργίες με ιδιαίτερη προτίμηση στους αρχαιολογικούς χώρους. Η επίσκεψη των Ελλήνων στη Ρόδο είναι και ζήτημα εθνικής τιμής, καθώς πρόκειται για μια περιοχή που ύστερα από έξι αιώνες ενσωματώθηκε με την Ελλάδα. Οι νεόνυμφοι περνούν το ταξίδι του μέλιτος στη Ρόδο, φωτογραφίζονται στις πεταλούδες και αγοράζουν αργυρές πεταλούδες που τις καρφιτσώνουν στο πέτο του παλτού τους.

Το Grand Hotel πρωτοστατεί στην πρωτοχρονιάτικη κίνηση, με προσωπικότητες που έρχονται από την Αθήνα. Ολοι ανεξαιρέτως οι Ελληνες τουρίστες εκτός από τα έξοδα μετάβασης, διαμονής, διατροφής και διασκέδασης, ξοδεύουν επιπλέον χρήματα για να φέρουν τα απαραίτητα δώρα σε φίλους και συγγενείς.

Το τουριστικό εισόδημα, που προέρχεται από τους αλλοδαπούς τουρίστες και εμφανίζεται με τη μορφή εισροής συναλλάγματος, βελτιώνει το ισοζύγιο εξωτερικών πληρωμών της χώρας και δημιουργεί συναλλαγματικά αποθέματα. Από τον πρώτο μήνα επιβολής της χούντας το συνάλλαγμα που εισρέει στη Ρόδο φαίνεται, από τις εφημερίδες, ότι αυξάνεται κατά 32% έναντι της αντίστοιχης προηγούμενης περιόδου.

Η Ρόδος είναι ο αγαπημένος τόπος για τα γυρίσματα ξένων και ελληνικών κινηματογραφικών ταινιών. Με την ταινία «Τα κανόνια του Ναβαρόνε» με πρωταγωνιστή τον Αντονι Κουίν το 1963 η Ρόδος γίνεται παγκοσμίως γνωστή, ενώ ταυτόχρονα τα ξένα συνεργεία αποφέρουν άφθονο συνάλλαγμα στο νησί. Κατά τη διάρκεια της επταετίας πολλά ξένα και ελληνικά συνεργεία καταφθάνουν στη Ρόδο.

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονιστεί ότι και κατά τη διάρκεια της επταετούς χούντας η Ρόδος διατηρεί το ειδικό οικονομικό και ειδικότερο δασμολογικό καθεστώς, με αποτέλεσμα να συγκαταλέγεται στους φθηνότερους ταξιδιωτικούς προορισμούς της Ευρώπης. Ιδιαίτερα για τους τουρίστες που προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο και διαθέτουν λίρες, η λίρα παραμένει στην ίδια αξία που είχε πριν από την υποτίμησή της. Ετσι τα τουριστικά γραφεία και οι Αγγλοι επισκέπτες πληρώνουν τη διαμονή και τις εκδρομές τους με λίρες Αγγλίας. Επίσης, επειδή η Ρόδος συγκαταλέγεται στους ελεύθερους λιμένες, δηλαδή οι επισκέπτες της αγοράζουν ποτά και τσιγάρα χωρίς δασμούς.

Την εποχή της δικτατορίας ο αριθμός των επισκεπτών χαμηλού εισοδήματος αυξάνεται συνεχώς με αντίστοιχη μείωση των επισκεπτών υψηλοτέρου εισοδήματος. Ολα τα ξενοδοχεία Γ' και Δ' κατηγορίας καθώς και τα δωμάτια σε κατοικίες είναι υπερπλήρη.

Περισσότερα από 1.000 κρεβάτια διατίθενται στη Ρόδο με πρωινό και γεύμα διατίθενται σε εξευτελιστικές τιμές. Τα ξενοδοχεία των προνομιούχων τάξεων αγωνίζονται να εξασφαλίσουν πληρότητα 40-50% με εξαίρεση τα παραθαλάσσια.

Κομβικό σημείο για την προσέλκυση πελατείας αποτελούν οι διαπραγματεύσεις για τις συμβάσεις των ξενοδοχείων με τα ξένα τουριστικά γραφεία. Στόχος είναι ο μαζικός τουρισμός με φθηνές κρατήσεις.

Παράλληλα οι μισθοί των ξενοδοχοϋπαλλήλων αυξάνονται, ενώ γίνονται προσλήψεις στην τουριστική αστυνομία.

Η χούντα, προκειμένου να εντυπωσιάσει και να προσελκύσει τουρίστες ξοδεύει πολλά χρήματα για ειδικές εορταστικές εκδηλώσεις, διαφημίσεις, αφίσες, φυλλάδια. Συγκεκριμένα, για το 1968, ο Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων του υπουργείου Συντονισμού, στις Ειδικές δαπάνες, περιλαμβάνει έξοδα 158.100.000 δρχ., τα οποία πηγαίνουν στον ΕΟΤ.

Στη Ρόδο, ο νομάρχης, ο οποίος έχει διοριστεί από τους πραξικοπηματίες, καλεί τις τάξεις που έχουν άμεσο συμφέρον από την αύξηση του τουρισμού, ξενοδόχους, εστιάτορες, εμπόρους και βιοτέχνες να συνεισφέρουν υποχρεωτικά συγκεκριμένα ποσά που καθορίζονται από τον ίδιο για την τουριστική προβολή της Ρόδου, έτσι ώστε να συγκεντρωθεί το ποσόν του 1.000.000 δρχ. για την παραγωγή πολύπτυχου διαφημιστικού φυλλαδίου για το νησί.

Βουνό τα θαλασσοδάνεια

Η χορήγηση δανείων για την ανέγερση, συντήρηση και επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων ξεκινά από το 1968 και συνεχίζεται με αμείωτους ρυθμούς όλη την περίοδο της χούντας.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι αμέσως δόθηκαν δάνεια για να προστεθεί ένας επιπλέον όροφος στα υπάρχοντα ξενοδοχεία, με μια και μόνη προϋπόθεση: την έγκριση πολεοδομικής μελέτης από τη Νομαρχία. Για τη χορήγηση του κάθε δανείου ήταν απαραίτητη η έγκρισή του από τον ΕΟΤ. Κι εδώ θα πρέπει να τονίσουμε τις ευθύνες της χούντας για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος του νησιού με την υπερβολική δόμηση των ακτών με πολυώροφα ξενοδοχεία.

Στο σύνολο των ξενοδοχειακών δανείων κατά την περίοδο 1969-1973, το 62,9% δόθηκε από την ΕΚΤΕ, το 31,5% από την ΕΤΒΑ και το 5,6% από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Το συνολικό ποσόν των χορηγούμενων δανείων το 1969 ήταν 1.727 εκατ. Και το 1973 έφτασε το ποσόν των 2.830 εκατ. Τα δάνεια δίνονται με ελάχιστες εμπράγματες εξασφαλίσεις. Συχνά γράφονται υποθήκες σε ήδη υπερβεβαρυμένα ακίνητα.

Το 40% των μακροπρόθεσμων χρηματοδοτήσεων της ΕΤΒΑ χρησιμεύουν για τον δανεισμό των ξενοδοχειακών συγκροτημάτων.

Οι τράπεζες, με τα πρακτορεία που διαθέτουν στο εξωτερικό κυρίως στις ΗΠΑ και στη Γερμανία επιστρατεύονται για την προσέλκυση επενδύσεων και κεφαλαίου που προορίζονται για τον τουρισμό.

Επιπλέον ο ΕΟΤ από το 1968 αρχίζει να χορηγεί βραχυπρόθεσμα δάνεια με 7% επιτόκιο για τα ξενοδοχεία και τα τουριστικά γραφεία με πολύ απλές διαδικασίες (βεβαίωση του κύκλου εργασιών για τα ξενοδοχεία, εισπραχθέν συνάλλαγμα για τα ταξιδιωτικά πρακτορεία και βεβαίωση από την αρμόδια αρχή περί μη πτωχεύσεως). Πολλά από αυτά τα δάνεια δίνονται για τη δημιουργία κέντρων αναψυχής και διασκεδάσεων.

Πολλοί Ελληνες του εξωτερικού, προερχόμενοι κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Νότια Αφρική, επενδύουν στις ξενοδοχειακές δραστηριότητες με προνομιακούς όρους, γιατί προσφέρουν συνάλλαγμα.

Οι ξενοδοχειακές μονάδες πολλαπλασιάζονται στη Ρόδο -από 40 ξενοδοχεία με 3.115 κρεβάτια που λειτουργούσαν κατά το 1963 γίνονται 177 με 20.205 κρεβάτια το 1973. Η Ρόδος συγκεντρώνει κατά την περίοδο 1971-1973 το 12% συνολικά των κλινών. Προηγείται η Αττική με 25% και έπεται ο νομός Θεσσαλονίκης.

Η Ρόδος εμφανίζει τη μεγαλύτερη ετήσια πληρότητα με ποσοστό 71,5% σε αλλοδαπούς, ενώ είναι η τελευταία από όλες τις περιοχές της Ελλάδας σε πληρότητα από ημεδαπούς με ποσοστό 3,6%.

Παρόλη τη μεγάλη τουριστική προσέλευση που παρατηρείται στο νησί κατά τη διάρκεια της επταετίας, πολλά από τα δάνεια που χορηγήθηκαν για την ανάπτυξη του τουρισμού στη Ρόδο δεν εξοφλήθηκαν ποτέ.

Παγιδεύτηκαν πιστωτικοί πόροι, οι οποίοι θα μπορούσαν να διατεθούν για την ανάπτυξη της βιομηχανίας και βιοτεχνίας ή να διατεθούν σε έργα υποδομής όπως π.χ. η βελτίωση του οδικού δικτύου.

Επίλογος

Το καθεστώς της δικτατορίας ενθάρρυνε την τουριστική προσέλευση στο νησί της Ρόδου για να αυξήσει τις εισροές σε ξένο συνάλλαγμα, την απασχόληση, την οικοδομική δραστηριότητα, για να τονώσει την κατανάλωση αγαθών και για να προσφέρει στον κόσμο μια «εκτόνωση» με το πλήθος των εκδηλώσεων, που συντελούνταν στο νησί. «Ηχος και φως», μουσικές παραστάσεις, ναυτικές και αθλητικές εκδηλώσεις, εορτές και πανηγύρεις.

Παράλληλα σπατάλησε άφθονα χρήματα για προβολή και διαφήμιση τα οποία δεν απέφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Μοίρασε δάνεια με χαμηλό επιτόκιο για το κτίσιμο ξενοδοχείων και κέντρων διασκεδάσεων, δημιουργώντας μεγάλα τραπεζικά ελλείμματα. Το φυσικό περιβάλλον του νησιού αλλοιώθηκε με την αύξηση του συντελεστή δόμησης και τις σειρές των ξενοδοχειακών μονάδων κατά μήκος των ακτών του.

Πηγές:
• Ιστορικό Αρχείο Πολιτιστικού Ιδρύματος Πειραιώς (ΠΙΟΠ)
- Αρχείο Κεντρικής Επιτροπής Δανείων (ΚΕΔ), Τουρισμός
- Αρχείο Οργανισμού Χρηματοδοτήσεως Οικονομικής Ανάπτυξης,
- Διεύθυνση Δανείων & Επιθεωρήσεως
• Εφημερίδα Η Ροδιακή, (1967-1974).
• Λογοθέτης Μιλτιάδης Ι., «Ο τουρισμός της Ρόδου», Αθήνα 1961.
• Βλάχος Αγγελος Φ., «Τουρισμός και δημόσιες πολιτικές στη σύγχρονη Ελλάδα, 1914-1950», Αθήνα 2016

Πηγή: www.efsyn.gr - May 05, 2019

Ετικέτες: ΑΝΑΠΤΥΞΗ,ΑΠΟΨΕΙΣ,ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ,ΙΣΤΟΡΙΑ,ΡΟΔΟΣ,ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ