Ανάλυση του Tvxs - 26 Ιουλίου 2015 -
Μετά από αντιφατικές διαρροές δύο 24ωρων για το πότε και με ποιους όρους θα έρθουν στην Αθήνα οι εκπρόσωποι των “θεσμών” έγινε γνωστό από το υπουργείο Οικονομικών ότι την Τρίτη θα ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων. Μέσα στην εβδομάδα αναμένονται και οι επικεφαλής του “κουαρτέτου” (ΔΝΤ, ΕΚΤ, Κομισιόν, ΕΣΜ) για να δρομολογηθεί η ουσιαστική διαπραγμάτευση που, δυνητικά, θα οδηγήσει σε μια συμφωνία για το τρίτο πακέτο ελληνικής διάσωσης ύψους 86 δισ ευρώ.
Η δυστοκία στη συνεννόηση, όπως εκδηλώνεται για τα διαδικαστικά ζητήματα (πού θα γίνονται οι συναντήσεις και ποιοι θα συμμετάσχουν), δείχνει ότι τίποτα δεν θα είναι εύκολο. Παρόλο που έχει γίνει σοβαρή προεργασία από τον επικεφαλής του ΣΟΕ Γ. Χουλιαράκη και τους συνομιλητές του στις Βρυξέλλες, υπάρχει μεγάλη νευρικότητα που προκαλεί καθυστερήσεις και δυσχεραίνει την πρόοδο στη σύνταξη του τελικού κειμένου το οποίο προορίζεται να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή στις 18 Αυγούστου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Μεγάρου Μαξίμου.
Πονηρά ραντεβού
Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό ότι υπάρχει διχογνωμία για το αν οι συναντήσεις θα γίνονται σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας (στο Χίλτον όπως την προηγούμενη φορά) ή σε κάποια πιο ουδέτερη περιοχή, μακριά δηλαδή από το υπουργείο Οικονομικών και τα άλλα κυβερνητικά κτίρια. Φυσικά, οι εκπρόσωποι των “θεσμών” θα έχουν πρόσβαση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αλλά αυτό δεν αρκεί. Εκείνοι θέλουν την παλιά διαδικασία, τα μπες-βγες των Τροϊκανών στα υπουργεία, κάτι που δεν δέχεται η κυβέρνηση αντιπροτείνοντας μεθόδους που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη διακριτικότητα και δεν δημιουργούν εντυπώσεις ταπείνωσης. Αλλωστε, πολλοί υπουργοί δυσκολεύονται να αποδεχτούν την προοπτική συνάντησής τους, για παράδειγμα, με την κα Ντέλια Βελκουλέσκου (ΔΝΤ) η οποία κατάφερε στην Κύπρο να εξοργίσει τόσο πολύ τον πρόεδρο Αναστασιάδη ώστε να πετάξει μια καρέκλα προς το μέρος της - όπως έχει κυκλοφορήσει χωρίς να διαψευστεί από τη Λευκωσία.
Σύμφωνα με το Mega, η εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το 2009, είχε συντάξει μία έκθεση 40 σελίδων για την Ελλάδα θέτοντας ως προτεραιότητα τη συρρίκνωση του κράτους με απολύσεις και πάγωμα μισθών, την περικοπή της κρατικής συμμετοχής στις συντάξεις, ώστε να ενισχυθεί ο πυλώνας της ιδιωτικής ασφάλισης, τη μείωση των επιδομάτων ανεργίας και αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης, ώστε να ισχυροποιηθεί το κίνητρο αναζήτησης έστω μερικής απασχόλησης, την κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών, την αύξηση των έμμεσων φόρων, την πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων κοκ.
Βαρύ “πακέτο”
Αλλά ακόμη και αν δεν περάσει το “δόγμα Βελκουλέσκου”, έτσι κι αλλιώς στο νέο πρόγραμμα περιλαμβάνονται μέτρα και διαρθρωτικές αλλαγές που θα φέρουν την κυβέρνηση αντιμέτωπη με οργανωμένες επαγγελματικές ομάδες και συντεχνίες με εκλογική δύναμη. Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος για τον οποίο έμειναν τόσες μεταρρυθμίσεις σε εκκρεμότητα τα τελευταία χρόνια παρόλο που περιλαμβάνονταν στα μνημόνια. Ετσι, το κοινοβούλιο θα κληθεί να εγκρίνει και η κυβέρνηση να υλοποιήσει πρωτοφανείς τομές: Από την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων (μηχανικών, συμβολαιογράφων, λογιστών και δικαστικών επιμελητών) μέχρι την αύξηση των εισφορών υγείας από 4% σε 6% τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις. Και από την απελευθέρωση της αγοράς τουριστικών ενοικιάσεων και θαλάσσιων μεταφορών μέχρι την εφαρμογή ισχυρών αντικινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση. Ακόμη το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο από 1/1/2016, κατάργηση της αποζημίωσης για οδοιπορικά, απλευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου και βαρέων οχημάτων, κατάργηση φορολογικών προνομίων των αγροτών - και ο κατάλογος είναι μακρύς, εστιασμένος πάντως στα διαρθρωτικά και όχι στα δημοσιονομικά μέτρα, δηλαδή αποφορτισμένος από τη λογική της ανελέητης λιτότητας.
Το κακό σενάριο
Στο Μέγαρο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο αισιοδοξούν ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά, με αποτέλεσμα να έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία πριν από τη λήξη ομολόγου της ΕΚΤ (3,2 δισ) στις 20 Αυγούστου. Δεν θέλουν με τίποτα μια μεσοβέζικη χρηματοδοτική λύση, χωρίς δηλαδή να υπάρχει οριστική και μεγάλη συμφωνία, γιατί αυτό θα σημαίνει νέα προαπαιτούμενα και επομένως μια ακόμη δοκιμασία για τον ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, χωρίς μάλιστα να στέκει το επιχείρημα ότι θα είναι η τελευταία. Ωστόσο, ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο (δάνειο-γέφυρα και συνέχιση της διαπραγμάτευσης για τη μεγάλη συμφωνία το φθινόπωρο) δεν μπορεί να αποκλειστεί, από τη στιγμή που υπάρχουν τόσα δύσκολα σημεία, παρουσιάζονται διαφωνίες ακόμη και για τα διαδικαστικά, ενώ η κόντρα ΔΝΤ-Βερολίνου/Βρυξελλών για την αναδιάρθρωση του χρέους δημιουργεί έναν ακόμη παράγοντα καθυστέρησης και αποτελεί πιθανή αιτία εμπλοκής. Με αυτή την έννοια, δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι μέσα σε τρεις εβδομάδες θα έχει “κλείσει” το νέο τριετές πρόγραμμα, πόσο μάλλον όταν η ταχύτητα στο βηματισμό της κυβέρνησης θα επηρεάζεται και από τις εσωκομματικές εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η μεγάλη εικόνα
Το γεγονός ότι οι Podemos χάνουν δυνάμεις, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ανακουφίζει την ευρωδεξιά που ενοχλούταν έντονα από την ιδέα ότι η “πρώτη φορά Αριστερά” εδώ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια προοδευτική στροφή σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο. Ακόμη και αν κερδίσουν τις εκλογές στην Ισπανία το Νοέμβριο οι Σοσιαλιστές, το γεγονός ότι το κυβερνών κόμμα του Ραχόι κάνει καλή καταγραφή στις μετρήσεις καθησυχάζει το Βερολίνο και την ηγεσία της Κομισιόν που επεξεργάζονται το σχέδιο της ενιαίας οικονομικής διακυβέρνησης. Το Spiegel αναφέρεται στη δημιουργία ενός υπουργείου Οικονομικών της ευρωζώνης και είναι προφανές ότι η ευδοκίμηση αυτών των διεργασιών προϋποθέτει σταθερότητα σε όλο το σύστημα του κοινού νομίσματος. Επομένως, δεν προβλέπει Grexit, που, όμως, εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι των γερακιών της ευρωζώνης για το 2016, όχι μόνο επειδή υπάρχουν επιφυλάξεις σχετικά με το αν “βγαίνει” ή όχι το νέο πρόγραμμα, αλλά επίσης επειδή στη Γερμανία θα έχουν εκλογές το 2017. Οι Χριστιανοδημοκράτες διχάζονται ήδη γύρω από το ελληνικό ζήτημα βλέποντας ότι έχουν διαρροές προς τα δεξιά λόγω (και) της προετοιμασίας του νέου πακέτου στήριξης. Η συνοχή και η εκλογική κυριαρχία τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αρμονία στη σχέση Μέρκελ-Σόιμπλε - με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την υπόθεσή μας.
Αγγελική Σπανού - tvxs
Μετά από αντιφατικές διαρροές δύο 24ωρων για το πότε και με ποιους όρους θα έρθουν στην Αθήνα οι εκπρόσωποι των “θεσμών” έγινε γνωστό από το υπουργείο Οικονομικών ότι την Τρίτη θα ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων. Μέσα στην εβδομάδα αναμένονται και οι επικεφαλής του “κουαρτέτου” (ΔΝΤ, ΕΚΤ, Κομισιόν, ΕΣΜ) για να δρομολογηθεί η ουσιαστική διαπραγμάτευση που, δυνητικά, θα οδηγήσει σε μια συμφωνία για το τρίτο πακέτο ελληνικής διάσωσης ύψους 86 δισ ευρώ.
Η δυστοκία στη συνεννόηση, όπως εκδηλώνεται για τα διαδικαστικά ζητήματα (πού θα γίνονται οι συναντήσεις και ποιοι θα συμμετάσχουν), δείχνει ότι τίποτα δεν θα είναι εύκολο. Παρόλο που έχει γίνει σοβαρή προεργασία από τον επικεφαλής του ΣΟΕ Γ. Χουλιαράκη και τους συνομιλητές του στις Βρυξέλλες, υπάρχει μεγάλη νευρικότητα που προκαλεί καθυστερήσεις και δυσχεραίνει την πρόοδο στη σύνταξη του τελικού κειμένου το οποίο προορίζεται να τεθεί προς ψήφιση στη Βουλή στις 18 Αυγούστου, σύμφωνα με τον προγραμματισμό του Μεγάρου Μαξίμου.
Πονηρά ραντεβού
Είναι σχεδόν σουρεαλιστικό ότι υπάρχει διχογνωμία για το αν οι συναντήσεις θα γίνονται σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας (στο Χίλτον όπως την προηγούμενη φορά) ή σε κάποια πιο ουδέτερη περιοχή, μακριά δηλαδή από το υπουργείο Οικονομικών και τα άλλα κυβερνητικά κτίρια. Φυσικά, οι εκπρόσωποι των “θεσμών” θα έχουν πρόσβαση στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους αλλά αυτό δεν αρκεί. Εκείνοι θέλουν την παλιά διαδικασία, τα μπες-βγες των Τροϊκανών στα υπουργεία, κάτι που δεν δέχεται η κυβέρνηση αντιπροτείνοντας μεθόδους που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη διακριτικότητα και δεν δημιουργούν εντυπώσεις ταπείνωσης. Αλλωστε, πολλοί υπουργοί δυσκολεύονται να αποδεχτούν την προοπτική συνάντησής τους, για παράδειγμα, με την κα Ντέλια Βελκουλέσκου (ΔΝΤ) η οποία κατάφερε στην Κύπρο να εξοργίσει τόσο πολύ τον πρόεδρο Αναστασιάδη ώστε να πετάξει μια καρέκλα προς το μέρος της - όπως έχει κυκλοφορήσει χωρίς να διαψευστεί από τη Λευκωσία.
Σύμφωνα με το Mega, η εκπρόσωπος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το 2009, είχε συντάξει μία έκθεση 40 σελίδων για την Ελλάδα θέτοντας ως προτεραιότητα τη συρρίκνωση του κράτους με απολύσεις και πάγωμα μισθών, την περικοπή της κρατικής συμμετοχής στις συντάξεις, ώστε να ενισχυθεί ο πυλώνας της ιδιωτικής ασφάλισης, τη μείωση των επιδομάτων ανεργίας και αυστηρότερα κριτήρια χορήγησης, ώστε να ισχυροποιηθεί το κίνητρο αναζήτησης έστω μερικής απασχόλησης, την κατάργηση όλων των φοροαπαλλαγών, την αύξηση των έμμεσων φόρων, την πλήρη ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων κοκ.
Βαρύ “πακέτο”
Αλλά ακόμη και αν δεν περάσει το “δόγμα Βελκουλέσκου”, έτσι κι αλλιώς στο νέο πρόγραμμα περιλαμβάνονται μέτρα και διαρθρωτικές αλλαγές που θα φέρουν την κυβέρνηση αντιμέτωπη με οργανωμένες επαγγελματικές ομάδες και συντεχνίες με εκλογική δύναμη. Αυτός είναι, άλλωστε, ο λόγος για τον οποίο έμειναν τόσες μεταρρυθμίσεις σε εκκρεμότητα τα τελευταία χρόνια παρόλο που περιλαμβάνονταν στα μνημόνια. Ετσι, το κοινοβούλιο θα κληθεί να εγκρίνει και η κυβέρνηση να υλοποιήσει πρωτοφανείς τομές: Από την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων (μηχανικών, συμβολαιογράφων, λογιστών και δικαστικών επιμελητών) μέχρι την αύξηση των εισφορών υγείας από 4% σε 6% τόσο για τις κύριες όσο και για τις επικουρικές συντάξεις. Και από την απελευθέρωση της αγοράς τουριστικών ενοικιάσεων και θαλάσσιων μεταφορών μέχρι την εφαρμογή ισχυρών αντικινήτρων για πρόωρη συνταξιοδότηση. Ακόμη το ενιαίο μισθολόγιο στο Δημόσιο από 1/1/2016, κατάργηση της αποζημίωσης για οδοιπορικά, απλευθέρωση της αγοράς φυσικού αερίου και βαρέων οχημάτων, κατάργηση φορολογικών προνομίων των αγροτών - και ο κατάλογος είναι μακρύς, εστιασμένος πάντως στα διαρθρωτικά και όχι στα δημοσιονομικά μέτρα, δηλαδή αποφορτισμένος από τη λογική της ανελέητης λιτότητας.
Το κακό σενάριο
Στο Μέγαρο Μαξίμου και στο οικονομικό επιτελείο αισιοδοξούν ότι όλα θα κυλήσουν ομαλά, με αποτέλεσμα να έχει ολοκληρωθεί η συμφωνία πριν από τη λήξη ομολόγου της ΕΚΤ (3,2 δισ) στις 20 Αυγούστου. Δεν θέλουν με τίποτα μια μεσοβέζικη χρηματοδοτική λύση, χωρίς δηλαδή να υπάρχει οριστική και μεγάλη συμφωνία, γιατί αυτό θα σημαίνει νέα προαπαιτούμενα και επομένως μια ακόμη δοκιμασία για τον ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή, χωρίς μάλιστα να στέκει το επιχείρημα ότι θα είναι η τελευταία. Ωστόσο, ένα τέτοιο αρνητικό σενάριο (δάνειο-γέφυρα και συνέχιση της διαπραγμάτευσης για τη μεγάλη συμφωνία το φθινόπωρο) δεν μπορεί να αποκλειστεί, από τη στιγμή που υπάρχουν τόσα δύσκολα σημεία, παρουσιάζονται διαφωνίες ακόμη και για τα διαδικαστικά, ενώ η κόντρα ΔΝΤ-Βερολίνου/Βρυξελλών για την αναδιάρθρωση του χρέους δημιουργεί έναν ακόμη παράγοντα καθυστέρησης και αποτελεί πιθανή αιτία εμπλοκής. Με αυτή την έννοια, δεν υπάρχει βεβαιότητα ότι μέσα σε τρεις εβδομάδες θα έχει “κλείσει” το νέο τριετές πρόγραμμα, πόσο μάλλον όταν η ταχύτητα στο βηματισμό της κυβέρνησης θα επηρεάζεται και από τις εσωκομματικές εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η μεγάλη εικόνα
Το γεγονός ότι οι Podemos χάνουν δυνάμεις, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ανακουφίζει την ευρωδεξιά που ενοχλούταν έντονα από την ιδέα ότι η “πρώτη φορά Αριστερά” εδώ θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια προοδευτική στροφή σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο. Ακόμη και αν κερδίσουν τις εκλογές στην Ισπανία το Νοέμβριο οι Σοσιαλιστές, το γεγονός ότι το κυβερνών κόμμα του Ραχόι κάνει καλή καταγραφή στις μετρήσεις καθησυχάζει το Βερολίνο και την ηγεσία της Κομισιόν που επεξεργάζονται το σχέδιο της ενιαίας οικονομικής διακυβέρνησης. Το Spiegel αναφέρεται στη δημιουργία ενός υπουργείου Οικονομικών της ευρωζώνης και είναι προφανές ότι η ευδοκίμηση αυτών των διεργασιών προϋποθέτει σταθερότητα σε όλο το σύστημα του κοινού νομίσματος. Επομένως, δεν προβλέπει Grexit, που, όμως, εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι των γερακιών της ευρωζώνης για το 2016, όχι μόνο επειδή υπάρχουν επιφυλάξεις σχετικά με το αν “βγαίνει” ή όχι το νέο πρόγραμμα, αλλά επίσης επειδή στη Γερμανία θα έχουν εκλογές το 2017. Οι Χριστιανοδημοκράτες διχάζονται ήδη γύρω από το ελληνικό ζήτημα βλέποντας ότι έχουν διαρροές προς τα δεξιά λόγω (και) της προετοιμασίας του νέου πακέτου στήριξης. Η συνοχή και η εκλογική κυριαρχία τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αρμονία στη σχέση Μέρκελ-Σόιμπλε - με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για την υπόθεσή μας.
Αγγελική Σπανού - tvxs